Kanovaren in de winter

Kanovaren in de winter heeft een unieke charme die vaak over het hoofd wordt gezien. Al te vaak denken peddelaars dat kano’s opgeborgen moeten worden tot de lente zodra de eerste blaadjes van de bomen vallen. In tegenstelling tot wat velen denken, kan je in de winter echter de mooiste peddelavonturen beleven. Vooral hier in België, wanneer de door regenwater gevoede rivieren voldoende water hebben. Wij, fervente winterpeddelaars, waarderen de afwezigheid van warm weer en hoge vochtigheid en kiezen voor de periode tussen oktober en april wanneer algen en bacteriën afnemen, insecten verdwijnen en het waterpeil stijgt. Het omarmen van de winter op het water vereist echter voorzorgsmaatregelen en een zorgvuldige planning voor veiligheid en comfort.

De voorbereiding hangt af van het soort water dat je wilt bevaren – rivieren en beken vormen een andere uitdaging dan open water. Als je in de Ardennen een rivier wilt peddelen, controleer dan het debiet (Environnement Wallonie). Een hoog debiet kan gevaarlijk zijn, terwijl een laag debiet meer lopen dan drijven betekent. Selecteer je rivier en kijk vervolgens onder het tabblad Informatie voor alle info over minimum- en maximumdebieten en ook het huidige debiet. Als je een beginnende of gemiddelde peddelaar bent, blijf dan bij koud weer bij een laag of gemiddeld debiet om de gevaren van hoog water te vermijden.

Let bij het peddelen op de weersvoorspellingen, vooral op de windsnelheid en de kans op onweer. Wind van meer dan 3-4 Bft kan zelfs voor ervaren peddelaars een uitdaging vormen. Harde wind veroorzaakt golven en koude. Houd het weer dus goed in de gaten en focus niet alleen op de temperatuur.

Zodra de weers- en wateromstandigheden goed zijn, zorg dan altijd voor een peddelmaatje. Breng iemand aan wal op de hoogte van je plannen en peddel nooit alleen – cruciaal! – vooral in winterse noodsituaties.

Maak een checklist voor elke trip en pas deze aan op basis van de lengte. Neem een droogzak mee met benodigdheden voor noodgevallen, zodat je er snel bij kunt. Zorg ervoor dat je een droog stel kleren in de tas hebt, evenals een EHBO-kit met een warmtedeken.

Rust je kano goed uit: Maximaliseer de veiligheid door je kano uit te rusten met een boeglijn. Maak het touw stevig vast aan de boeg en knoop het andere eind aan het juk zodat je er gemakkelijk aan kunt. Zorg voor een methode om ongewenst water te verwijderen zoals een pomp of hoosvat. Een spons is daarbij essentieel.  Gebruik schuimmatjes voor extra isolatie en comfort voor de knielzones waar je knieën de bodem van de kano raken.

Veiligheid: In de winter heeft veiligheidsuitrusting absolute prioriteit. Een zwemvest moet ten allen tijde worden gedragen en het moet een fluitje, mes, sleeplijn met karabijnhaak en je telefoon in een waterdichte houder bevatten. Indien je in de Ardennen op rotsige rivieren vaart is een helm geen overbodige luxe. Een werptouw kan een waardevolle aanvulling zijn als je ermee kunt werken..

Kleding: De juiste kleding kiezen is cruciaal voor kanovaren in de winter. Als de lucht- en watertemperatuur samen minder dan 30°C zijn, kies dan voor speciale koud-weer-kleding.

• Droogpak: Ideaal voor extreme omstandigheden, met neopreen pakkingen voor polsen en nek. Prijzig maar effectief.
• Droogbroek- en jas: Een betaalbaarder alternatief, met mix-and-match flexibiliteit.
• Spatwater dichte kleding: Betaalbaar, houdt wind en water buiten, maar houdt je niet droog bij kapseis.
• Wetsuits: Afhankelijk van de dikte, effectief maar kan oververhitting veroorzaken als je niet in het water bent.
• Alternatieven: Goedkope opties zoals sportkleding in laagjes voor gecombineerd met waterdichte overkleding, bijvoorbeeld een fietspak. Nuttig in afwachting van een investering in beters.

Lichaamsuiteinden: Bescherm handen, voeten en hoofd met de juiste uitrusting, peddelhandschoenen, warme schoenen en hoofdbedekking zijn essentieel.

Peddelen in de winter is een avontuur dat vooral veilig moet verlopen. Je uitrusting moet warmte en comfort garanderen en zelfredding mogelijk maken als dat nodig is. Geniet van kanovaren in de winter op verantwoorde wijze en geniet van de rust op het water!

1. Kleed je op de juiste manier: Draag vochtafvoerende basislagen om zweet van de huid weg te houden, isolerende lagen voor warmte en een waterdichte en winddichte buitenlaag om je tegen de elementen te beschermen. Kies kleding van synthetische of wollen materialen in plaats van katoen, dat vocht vasthoudt en het risico op onderkoeling verhoogt. Houd handen, voeten en hoofd warm met de juiste uitrusting. Gebruik waterdichte handschoenen, geïsoleerde laarzen en een hoofdbedekking om warmteverlies te voorkomen.
2. Controleer de weersomstandigheden: Volg de weersvoorspellingen, let op windsnelheid en mogelijke stormen. Plan je kanotochten op dagen met gunstige omstandigheden. Houd rekening met gevoelstemperatuur. Gevoelstemperatuur is de waargenomen temperatuurdaling die het menselijk lichaam voelt door de combinatie van de actuele luchttemperatuur en de windsnelheid. De gevoelstemperatuur is vooral belangrijk bij koud weer.
3. Ken de watertemperatuur (en de omgevingstemperatuur): Wees je bewust van de watertemperatuur en pas je kleding daarop aan. Koud water kan gevaarlijk zijn en onderdompeling zonder de juiste uitrusting kan leiden tot snel warmteverlies. Houd rekening met de 30°C-regel. Deze regel stelt dat de som van de omgevingstemperatuur en de watertemperatuur minstens 30 graden Celsius moet zijn om als veilig te worden beschouwd zonder speciale koudwateruitrusting. Als de luchttemperatuur bijvoorbeeld 21°C is, moet de watertemperatuur idealiter ten minste 9°C zijn (21°C + 9°C = 30°C) of als de luchttemperatuur 4°C is, moet de watertemperatuur idealiter ten minste 26°C zijn (4°C + 26°C = 30°C).
4. Veiligheidsuitrusting is essentieel: Zorg ervoor dat je altijd een goed passend zwemvest draagt. Neem veiligheidsuitrusting mee zoals een fluitje, mes en werptouw voor noodgevallen.
5. Plan je route: Kies routes in beschutte gebieden en vermijd open en winderige meren. Plan kortere tochten in de winter om blootstelling aan de kou te minimaliseren.
6. Informeer iemand over je plannen: Laat altijd iemand weten wat je plannen zijn, inclusief je verwachte route en terugkomsttijd. Dit is cruciaal voor je veiligheid, vooral in winterse omstandigheden.
7. Oefen zelfreddingstechnieken: Leer en oefen zelfreddingstechnieken, zoals het weer in de kano komen na een kapseis. Goed voorbereid zijn kan een groot verschil maken in koudwatersituaties.
8. Blijf gehydrateerd en gevoed: Zelfs bij koud weer kan uitdroging optreden. Neem voldoende water en energierijke snacks mee om gehydrateerd te blijven en je energieniveau op peil te houden tijdens je kanotocht.
9. Neem altijd communicatiemiddelen mee: Neem een telefoon mee in een droge tas voor noodgevallen. Een beacon gebruiken zodat je gevolgd kunt worden door je veiligheidscontacten is een goed idee. Deze service wordt aangeboden door fitness-apps zoals Strava.
10. Sessie lengte: Wees verstandig over de lengte van je peddeltocht en houd rekening met het daglicht. Winterdagen kunnen korter zijn dan verwacht. Plan je peddelactiviteiten rekening houdend met het beschikbare daglicht en de weersomstandigheden.

Als je deze tips opvolgt, kun je veilig van kanovaren in de winter genieten en optimaal profiteren van de unieke ervaringen die koudere seizoenen op het water bieden.